Là một người đặc biệt ham mê đọc ebook trên Kindle, tôi đã sử dụng rất nhiều ebook từ nhiều nguồn khác nhau để đưa vào đọc trên Kindle. Sau một thời gian, nhu cầu cần tự mình tạo ra ebook đã tự nhiên nảy sinh, và tôi đã thử rất nhiều cách khác nhau với mong muốn tạo ra những ebook phù hợp nhất cho Kindle (paperwhite).
Hiện nay, cách tạo ebook thông dụng nhất tại Việt Nam chính là dùng Mobipocket Creator. Cách này cho phép trực tiếp tạo ra file .prc cực kỳ đơn giản và nhanh chóng, trong đó có tích hợp chức năng Mục lục. Tuy nhiên, Mục lục tạo bằng cách này sẽ phức tạp hơn dùng Microsoft Word ngay từ file .doc. Nếu bạn chỉ đọc ebook online thì file .prc được tạo bằng Mobipocket Creator đã đủ thỏa mãn yêu cầu. Nhưng đối với những ai chỉ thích (vừa nằm vừa) đọc ebook trên Kindle như tôi thì Mục lục do Mobipocket Creator hoặc Microsoft Word là chưa đủ thuận tiện. Kindle có chức năng Go to cho phép người đọc nhảy tới chương mình cần mà không cần phải rời trang đang đọc để chạy đến trang Mục lục. Nhưng nếu ebook không có một "Mục lục đặc biệt" được tích hợp vào Go to thì chức năng này sẽ chỉ cho phép nhảy đến một Page/Location xác định, một thông tin mà hầu như người nào cũng phải đoán mò hòng nhảy đến chỗ mình muốn đọc nhưng gần như 100% là mò không đúng . Để cho một ebook có được "Mục lục đặc biệt" này, thì cần một phương tiện khác Mobipocket Creator. Và Sigil là một công cụ đáp ứng điều kiện này, ngoài những yêu cầu khác đối với một ebook, không thua gì Mobipocket Creator. Bài viết này sẽ chia sẻ những bước cơ bản để tạo được một ebook phù hợp với Kindle bằng phần mềm Sigil này.
Hiện nay, cách tạo ebook thông dụng nhất tại Việt Nam chính là dùng Mobipocket Creator. Cách này cho phép trực tiếp tạo ra file .prc cực kỳ đơn giản và nhanh chóng, trong đó có tích hợp chức năng Mục lục. Tuy nhiên, Mục lục tạo bằng cách này sẽ phức tạp hơn dùng Microsoft Word ngay từ file .doc. Nếu bạn chỉ đọc ebook online thì file .prc được tạo bằng Mobipocket Creator đã đủ thỏa mãn yêu cầu. Nhưng đối với những ai chỉ thích (vừa nằm vừa) đọc ebook trên Kindle như tôi thì Mục lục do Mobipocket Creator hoặc Microsoft Word là chưa đủ thuận tiện. Kindle có chức năng Go to cho phép người đọc nhảy tới chương mình cần mà không cần phải rời trang đang đọc để chạy đến trang Mục lục. Nhưng nếu ebook không có một "Mục lục đặc biệt" được tích hợp vào Go to thì chức năng này sẽ chỉ cho phép nhảy đến một Page/Location xác định, một thông tin mà hầu như người nào cũng phải đoán mò hòng nhảy đến chỗ mình muốn đọc nhưng gần như 100% là mò không đúng . Để cho một ebook có được "Mục lục đặc biệt" này, thì cần một phương tiện khác Mobipocket Creator. Và Sigil là một công cụ đáp ứng điều kiện này, ngoài những yêu cầu khác đối với một ebook, không thua gì Mobipocket Creator. Bài viết này sẽ chia sẻ những bước cơ bản để tạo được một ebook phù hợp với Kindle bằng phần mềm Sigil này.
Về cơ bản, Mobipocket Creator là công cụ chuyển đổi file .html sang dạng .prc. File .html thường được chuyển từ file .doc với các định dạng và style đã hoàn chỉnh theo người dùng mong muốn, kể cả trang Mục lục. Còn Sigil là một công cụ để tạo file .epub ngay từ khâu soạn thảo. .epub là một dạng file ebook "mở" hơn so với .prc, cho phép người dùng dùng công cụ chỉnh sửa các thuộc tính của nó. Kindle không đọc được file .epub, nên sau khi tạo xong, còn phải qua một bước chuyển .epub sang các dạng file khác mà Kindle hỗ trợ như .mobi, .prc hoặc .azw3 bằng các công cụ chuyển đổi miễn phí.
Công cụ cần có:
- Sigil - Download và cài đặt
- File .doc hoặc .txt của sách cần tạo ebook
Bước 1. Tạo file .epub mới:
- Chạy chương trình Sigil, giao diện trông như trong hình dưới đây. Giao diện gồm 3 cửa sổ, từ trái sang lần lượt thể hiện (1) cấu trúc file .epub (Book Browser), (2) xem nội dung của một hoặc nhiều thành phần của file .epub và (3) Mục lục của file .epub (Table of Contents). Phía trên ba cửa sổ là hai thanh công cụ gồm các chức năng chỉnh sửa epub của Sigil. Nhiều chức năng như chỉnh kiểu chữ, kiểu canh dòng, mở file, lưu file, đóng file, v.v... tương tự như trong Word.
- Copy nội dung của sách cần tạo ebook vào Section0001.xhtml. Nếu bạn đang có bản file .doc, để không bị ảnh hưởng bởi định dạng có sẵn trong file .doc, nên copy nội dung từ file này ra Notepad để tất cả các định dạng bị hủy, chỉ còn toàn bộ chữ "thuần" rồi mới copy nó vào Sigil.
- Nhấn vào File/Save hoặc nhấn tổ hợp Ctrl+S để lưu thành file .epub, đặt tên file theo bạn muốn.
Bước 2. Chỉnh sửa nội dung ebook
- Chỉnh sửa tựa đề sách, dùng các chức năng ở hai thanh công cụ, tương tự như ở Word, dù có hạn chế hơn. Ví dụ:
- Tạo các header. Để Sigil nhận biết điểm bắt đầu các chương, cũng như tên chương, bạn cần phải đánh dấu tên chương làm một header, phân biệt với phần paragraph là phần nội dung chương. Trong Sigil, header xếp từ cấp 1 (h1) đến cấp 6 (h6). Đối với một tiểu thuyết thông thường, ta nên đặt tên chương là header cấp 1 (h1), để trong Mục lục chỉ hiện danh sách chương, chứ ko hiện những hạng mục thấp hơn chương.
Đầu tiên, đưa con trỏ tới dòng tên chương, sau đó nhấn nút h1 ở phía thanh công cụ phía trên. Dòng có con trỏ sẽ được xác định là header cấp 1 (chương)
Bước 3. Tạo Mục lục cho ebook
Sau khi đã hoàn thành việc đánh dấu các chương, ta đã có thể làm được Mục lục cho ebook. Như đã đề cập ở trên, có hai loại Mục lục khác nhau: trang Mục lục hiện thị trong ebook, thường là ở phần đầu sau trang tựa đề, và Mục lục hiển thị ở phần Go to của Kindle, tạm gọi là Mục lục NCX, và loại mục lục này cần được tạo trước loại mục lục kia.
- Tạo Mục lục NCX. Để tạo mục lục này, nhấn vào Tools/Table of Contents/Generate Table of Contents. Một cửa sổ sẽ hiện ra danh sách các dòng đã được đánh dấu làm header trong ebook. Bạn có thể tích chọn/không chọn tên chương nào không hiện lên trong Mục lục. Sau đó nhấn OK, Mục lục của ebook sẽ được hiển thị trong cửa sổ Table of Contents trên giao diện.
- Tạo trang Mục lục hiển thị trong ebook. Để tạo trang Mục lục hiển thị trong ebook, nhấn vào Tools/Table of Contents/Create HTML Table of Contents. Một file .xhtml mới sẽ được tạo ra trong cấu trúc của file .epub, là TOC.xhtml. Chương trình mặc định trang Mục lục ở đầu sách, nếu bạn muốn trang Mục lục xuất hiện ở cuối sách, hãy kéo file TOC.xhtml xuống dưới file Section0001.xhtml trong cửa sổ Book Browser.
Bước 4. Tạo bìa cho ebook
Nhấn vào Tools/Add Cover, một cửa sổ sẽ hiện ra cho phép ta chọn hình ảnh làm bìa của ebook. Nếu chưa có hình ảnh được tích hợp sẵn trong ebook, hãy nhấn vào nút Other Files ở góc trên bên phải, để chọn file ảnh từ trong máy tính. Sau khi chọn xong, một file cover.xhtml được tạo ra, và mặc định ở đầu ebook trong Book Browser.
Bước 5. Viết thông tin về ebook.
Nhấn vào Tools/Metadata Editor để điền thông tin của ebook như tựa đề, tác giả, ngôn ngữ. Nếu bạn muốn thêm thông tin nào khác, có thể nhấn vào nút Add Basic hoặc Add Role ở bên phải. Thông tin này sẽ được tích hợp trong file content.opf trong Book Browser.
Như vậy, với bước 5, ta đã có được một ebook hoàn chỉnh ở định dạng .epub. Ta có thể xem được ebook ở định dạng này bằng các chương trình hỗ trợ xem .epub, như calibre, với một Mục lục tích hợp hoàn chỉnh, thuận tiện cho việc chọn chương để xem.
Bước 6. Chuyển định dạng ebook từ .epub sang một định dạng mà Kindle hỗ trợ.
Có rất nhiều cách để chuyển định dạng cho ebook. Bạn có thể dùng một trong những phần mềm sau:
- Calibre, có thể chuyển từ .epub sang dạng .mobi, .azw3
- Epub to mobi, chỉ chuyển sang dạng .mobi
- Trang web Zamzar, có thể chuyển sang tất cả các định dạng khác
- Kindle Previewer. Đây là một phần mềm lý tưởng cho người dùng Kindle. Phần mềm này vừa có thể chuyển .epub sang định dạng mà Kindle hỗ trợ, vừa cho phép người dùng xem trước ebook sẽ trông như thế nào trên Kindle mà không cần phải thật sự đưa nó vào Kindle để đọc.
Ta còn có thể làm khá nhiều điều khác với ebook trong Sigil, nhưng trong khuôn khổ bài viết này, tôi chỉ chia sẻ các bước cơ bản để tạo một ebook với Sigil. Vốn là một người không có chuyên môn về IT hay các ngôn ngữ lập trình, bài viết của tôi có thể còn nhiều thiếu sót. Rất mong nhận được ý kiến, đóng góp của các bạn.
